İdrar tutma hakkında bilmeniz gerekenler

İdrar tutma mesane tamamen ya da hiç boşalamadığında gerçekleşir. İdrar yaptıktan sonra, sağlıklı bir mesane tamamen boşalır (50 ml’den az hacim normaldir). Mesane kasları bunu kasılarak sağlarken, üretranın etrafındaki kaslar mesaneyi boşaltmak için açılır. Ancak, mesane zayıf mesane kasları veya idrar akışını engelleyen bir tıkanma nedeniyle bunu gerçekleştiremezse, geride bir miktar idrar kalır. Bu, sık sık idrara çıkma, idrar akışının zayıf olması ve mesaneyi boşaltamama hissi gibi farklı belirtilere yol açabilir.

Mesanede kalan idrar nedir?

Doğal boşaltma süreci engellenirse, idrar mesanede kalacaktır. Kalan idrar, bakterilerin ve mikropların yuvalanmasını ve çoğalmasını kolaylaştırır. Bu da, idrar yolu enfeksiyonları riskini artırır.

Kalan idrarla birlikte idrar tutmanın belirtileri nelerdir?

Bazı olağanüstü durumlarda, idrara çıkma imkansız hale gelebilir ve bu, akut idrar tutma olarak adlandırılır. Bunun gecikmeden tedavi edilmesi gerekir. Belirtiler arasında (mesane dolu olmasına rağmen) ani idrara çıkamama ve şiddetli rahatsızlık veya acı mevcuttur. Zamanında tedavi görmezseniz, kalan idrarın mesaneden böbreklere geri dönme ve hasara neden olma riski vardır. Akut idrar tutma, hayatı tehdit edici olabilir. Akut idrar tutma acil tıbbi yardım gerektirir ve genellikle mesaneyi boşaltmak için idrar yolu kateterizasyonuna ihtiyaç duyulur. Bu nedenle, yukarıda bahsi geçen belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, hemen doktorunuza danışın.  
 
Bununla birlikte, kronik idrar tutma genellikle acılı değildir.
 
İdrar yaparken tamamen boşalmada mesanenin kademeli olarak daha az verimli hale gelmesiyle durum zamanla gelişir ve kötüleşir. Kalan idrar mesanede ne kadar kalırsa, mesane o kadar genişler. Bu da rahatsızlık ve diğer belirtilere neden olabilir. Mesane kapasitesinin üzerine dolduğunda, şişer ve kapatma mekanizması basınca dayanamaz, bu da sızıntılara neden olur. Sızıntı veya sık sık idrara çıkma, taşma nedeniyle idrar tutamama belirtileri olabilir.
 
Kalan idrarla birlikte kronik idrar tutmanın belirtileri kişiden kişiye değişir, ancak şunları içerebilir:
  • Sık idrara çıkma, (günde 8 kereden fazla)
  • Sıkışma nedeniyle idrar tutamama - ani ve acil bir idrara çıkma ihtiyacı ve her zaman tuvalete yetişememe
  • Ani ve acil bir idrara çıkma ihtiyacı, mesaneniz dolu gibi hissetmek, ardından çok az yapma
  • Daha yeni gitmişken tekrar tuvalete gitme ihtiyacının hissedilmesi
  • Tuvaleti kullanmak için gece iki kereden fazla uyanmak
  • İdrar akışının başlamasında zorluk
  • Zayıf veya kesintiye uğrayan akış
  • Sızdırma
  • Alt karın bölgesinde rahatsızlık veya artan basınç hissi
  • Mesaneyi tamamen boşaltmak için farkında olarak zorlama veya bastırma
İdrar tutmanın her iki biçimi de tıbbi yardım gerektirir. Akut bir durum karşısında, acil tedavi almaktan başka pek seçenek yoktur. 

İdrar tutmanın nedenleri nelerdir

İdrar tutma aşağıdakilerden kaynaklanabilir:
  • üretranın tıkanması (örneğin sarkma veya büyümüş nedeniyle). 
  • zayıflamış mesane kasları (örneğin sinir hasarı veya hastalık veya ilaçların yan etkisi nedeniyle).

Erkekler ve kadınlarda farklı nedenler - yaşlanma dahil

İdrar tutma erkekler arasında daha yaygındır. Bunun nedeni, büyümüş bir prostatın idrar akışını kısıtlayan ve böylece mesanenin tamamen boşalmasını önleyen bir tıkanıklığa neden olabilmesidir. Kadınlarda, zayıflamış, esnemiş veya hasar görmüş destek dokusu mesanenin sarkmasına (sistosel) ve pozisyonundan çıkmasına neden olabilir. Şiddetli mesane sarkması, idrar yolunda tıkanmaya neden olabilir. Doğum sırasında geçici idrar tutma riski mevcuttur. Bu nedenle ebe, sorunları önlemek üzere mesanenin düzenli olarak boşalmasını sağlayacaktır. 
 
Birçok yaşlı insan zayıf mesane kaslarından şikayetçidir. Bu idrara çıkmayı zorlaştırır ve mesanelerini düzgün bir şekilde boşaltamazlar. 100 ml'den az kalan idrar seviyesi genellikle 65 yaşından büyük kişiler için kabul edilebilirdir, genç bir insan için ise bu seviyeler anormaldir. 
 
Mesane boşaltma zorlukları, idrar akışını engelleyen üretrada veya mesanede sıkışan mesane taşları veya böbrek taşlarından da kaynaklanabilir. Bu taşların yer değiştirmesi genellikle alt karın bölgesi ve böbreklerde ağrıya neden olur ve bu nedenle hızlı bir şekilde teşhis edilebilir. Bir tıkanıklık, doğuştan olabilen veya sık sık kateter kullanımından kaynaklanabilen üretra daralmasına (idrar yolu daralması) da bağlanabilir.

Nörojenik mesane bozuklukları

Mesaneyi koordine eden sinirler yaralanma veya hastalıktan etkileniyorsa, bu mesane kontrolünü etkileyebilir ve idrar tutmaya yol açabilir. Diyabet, multipl skleroz veya omurilik yaralanması, mesane boşalma zorluklarına ve dolayısıyla kalan idrar riskine neden olabilecek örneklerdir

İlaçlar ve ameliyat

Hastalık tedavisi için kullanılan bazı ilaçların mesaneyi etkileyebilecek yan etkileri olabilir ve bazen idrar tutmaya neden olabilir. İdrar tutma, ameliyat sonrasında da ortaya çıkabilir. Ameliyattan sonra bakım personeli daima mesanenin boşalmasını sağlamalıdır. Bunun nedeni analjeziklerin, boşalırken mesane üzerinde zorluğa neden olan bir etkisi olabilir. Bu tip operasyon sonrası idrar tutma, infüzyonun vücuda çok fazla sıvı girmesine neden olduğunda ve ilaçların uyuşturan etkisi nedeniyle idrar sıkışması hissedilmediğinde özellikle sorunlu hale gelir.

İdrar tutma teşhisi ve tedavisi

Kalan idrar, kateterizasyon veya boşaltma sonrası yüksek kalan idrar hacmini göstermek için bir mesane taraması veya mesane ultrasonografisi ile teşhis edilebilir. Ardından tıkanıklığın giderilmesi için ileri müdahale gerekebilir.  Belirli nedene bağlı olarak, doktorunuz en uygun tedavi seçeneklerini bulacaktır. Örneğin, erkekler büyümüş bir prostattan şikayetçiyse, küçültme ameliyatı en iyi seçenektir, ayrıca ilaç da yazılabilir. İdrar taşlarının ve benzer engellerin kaldırılması gerekirken, sarkmalar ameliyatla düzeltilebilir. Genellikle zayıf bir pelvik tabanın ve böylece sarkmanın önlenmesi için pelvik taban kas egzersizi önerilir. Bazen, aralıklarla meydana gelen kateterizasyon tekniği bir alternatif olabilir; yani mesaneyi düzenli aralıklarla yapay olarak boşaltmak için tek kullanımlık bir kateter kullanmak.

TENA ihtiyaç duyduğunuz desteği sunabilir

İdrar tutma ve mesanede kalan idrar sorunu, farklı yollarla tedavi edilebilir. Bununla birlikte, nedeni ve semptomları tamamen iyileştirmek veya ortadan kaldırmak her zaman mümkün değildir. Doktorunuz size yardımcı olmaktan mutluluk duyacaktır ve birlikte tüm ihtiyaçlarınız için doğru çözümü bulabilirsiniz. TENA ürünleri, idrar sızdırma sorunu olan insanlara ihtiyaç duydukları desteği verecektir. Bu nedenle, idrar tutamama olasılığı olsa bile, insanlar alışık oldukları yaşam kalitesinin tadını çıkarabilirler.

Bölge hemşiresi, üroterapist Josefine Grandin tarafından denetlendi, 26-02-2019

<< Makalelere geri dön